قالب امام حسین ع

حکایت اول: زندگاني امام علي بن ابيطالب(ع)
نويسنده: قمي، عباس
قالب: سرگذشت / تذکره
نوع: اشخاص و حوادث واقعي - مستند\ تاريخي\ مذهبي
موضوع: کرامت \ شهادت \ ايمان \ شجاعت
سبک: نثر مرسل
زمان - مکان: 30 عام الفيل تا 40 هجري ـ عربستان، مکه، مدينه
ايده: شرح احوال و زندگاني مولاي متقيان حضرت علي(ع).
محور: شخصيت
زاويه ديد: سوم شخص داناي کل
زمان روايت: گذشته
تاثير: تراژيک
دراماتيک: از دست دادن شخص يا شيء محبوب
ناشر: جاويدان
تاريخ نشر: 1377 ه.ش
محل نشر: تهران
عنوان ماخذ: منتهي الامال

خلاصه فشرده: امام علي(ع) در 13 رجب، 30 عام الفيل متولد مي گردد. در پنج سالگي به خانه پيامبر مي رود و از آن به بعد يک لحظه از پيامبر جدا نميشود. آن گاه که پيامبر به نبوت مي رسد، علي(ع) اولين کسي است که به پيامبر ايمان ميآورد و مسلمان مي گردد. زماني که پيامبر قصد هجرت دارد، علي(ع) به جاي ايشان مي خوابد تا دشمنان متوجه غيبت پيامبر نگردند. آنگاه بعد از هجرت پيامبر، علي، دختران پيامبر را به مدينه مي برد و در سال اول هجري با فاطمه زهرا(س) ازدواج مي نمايد. در جنگ بدر و احد بلکه در تمامي غزوات پيامبر، علي دوست و دشمن را دچار تعجب مي نمايد. شجاعت بي نظير او بعد از پيامبر به سکوت و مشورت با خلفا مبدل مي گردد. پس از 20 سال سکوت، علي(ع) به خلافت مي رسد و در طول مدت خلافت در سه جنگ جمل با عايشه، صفين با معاويه و نهروان با خوارج شرکت مينمايد و در 19 رمضان 40 هجرت به دست ابن ملجم مرادي به شهادت ميرسد.

حکایت دوم: خدو انداختن خصم در روي اميرالمؤمنين و انداختن علي شمشير را از دست
نويسنده: مولوي
مليت: ايراني
قالب: حکايت يا روايت
نوع: تمثيلي - رمزي \ فلسفي - عرفاني
موضوع: شجاعت \ ايمان
سبک: عراقي
زمان-مکان: صدر اسلام ـ عربستان
ايده: درباره بخشيدن حضرت علي(ع)، شخصي را که بر او آب دهان انداخته بود.
محور: انديشه
زاويه ديد: سوم شخص داناي کل
زمان روايت: گذشته
تاثير: تراژي کميک
ناشر: اميرکبير
تاريخ نشر: 1366 ش.
محل نشر: تهران
عنوان ماخذ: مثنوي معنوي

خلاصه فشرده: در جنگي، حضرت علي(ع) بر پهلواني غلبه مي کند، اما به محض اين که مي خواهد او را بکشد جنگجو آب دهان خود را بر روي حضرت مي اندازد و در اين حال حضرت از کشتن او منصرف مي شود و وقتي جنگجو علت اين کار را سؤال مي کند. حضرت مي فرمايد که به علت خشمي که از آب دهان انداختن پهلوان بر او غلبه کرده خلوص عمل حضرت از ميان رفته و مانع کشتن او شده است.

حکایت سوم: قصه آن زن که طفل او بر سر ناودان نشیند و خطر افتادن بود و از علي چاره جست
نويسنده: مولوي
مليت: ايراني
قالب: حکايت يا روايت
نوع: تعليمي  \ حکمي \ تمثيلي - رمزي \ فلسفي - عرفاني
موضوع: مجانست \ آگاهي
سبک: عراقي
زمان-مکان: صدر اسلام ـ عربستان
ايده:     زني با ياري گرفتن از حضرت علي کودکش را از خطر سقوط نجات ميدهد.
محور: عمل/شخصيت
زاويه ديد: سوم شخص داناي کل
زمان روايت: گذشته
تاثير: تراژي کميک
دراماتيک: نجات گرفتار
ناشر: اميرکبير
تاريخ نشر: 1366 ش.
محل نشر: تهران
عنوان ماخذ: مثنوي معنوي
خلاصه فشرده: زني نزد حضرت علي(ع) مي آيد و به عرض مي رساند که بچه اش به بالاي ناوداني خزيده است و هر کاري را براي پايين آوردن او انجام داده سودي نبخشيده است. آنگاه حضرت را سوگند مي دهد که به او کمک کند. حضرت علي به زن خاطرنشان مي سازد که کودکي را به پشت بام ببرد تا آن بچه هم جنس خود را ببيند و چون زن اين کار را انجام مي دهد، کودک با شادي روي به سوي هم جنس خود مي نهد و از سقوط نجات مي يابد.  

 حکایت چهارم: حکايت اميرالمومنين علي با مور
نويسنده: عطار نيشابوري، فريدالدين
مليت: ايراني
قالب: حکايت يا روايت
نوع: اخلاقي \ آموزشي - تربيتي \ فلسفي - عرفاني
موضوع: عدل الهي \ غفلت ـ بيخبري \ حيوان دوستي
سبک: عراقي
ايده: حضرت علي(ع) موري را لگد مي کند و از عجز و ناتواني او بسيار ناراحت و مضطرب مي شود.
محور: عمل/ انديشه
زاويه ديد: سوم شخص داناي کل
زمان روايت: گذشته
تاثير: ملودراماتیک
ناشر: توس
تاريخ نشر: 1359هـ.ش
محل نشر: تهران
عنوان ماخذ: الهي نامه
خلاصه فشرده: حضرت علي(ع) در راهي مي رود که ناگهان مورچه اي را لگد مي کند. مورچه از ناتواني دست و پا مي زند. علي(ع) از اين وضع اندوهگين مي شود و بسيار مي گريد و به مورچه کمک مي کند تا دوباره راه برود. شب هنگام، پيامبر(ص) به خواب حضرت علي(ع) مي آيد و به او مي گويد که دو روز در آسمان ها، به سبب ناراحتي آن مورچه، اضطراب و اندوه حکمفرما بود و بهتر است که او در راه رفتن شتاب نکند و با دقت به اطراف بنگرد. او مورچه اي را لگد کرده که همواره مشغول ذکر خداوند بوده است. علي(ع) بسيار ناراحت مي شود و لرزه بر اندامش مي افتد. پيامبر(ص) به او مژده مي دهد که همان مورچه از او شفاعت کرده است و نبايد ديگر نگران باشد.

حکايت پنجم: باب هفتم از قسم سوم
(جوامع الحکايات)
نويسنده: عوفي، سديدالدين محمد
مليت: ايراني
قالب: حکايت يا روايت
نوع: اخلاقي
موضوع: دروغ \ ارادت \ صداقت و راستي
سبک: نثر فني
زمان-مکان: دوران صدر اسلام ـ عربستان
ايده: مردي به سبب آن که نمي خواهد دروغ بگويد، از اظهار نظر درباره حضرت علي(ع) در مجلس معاويه خودداري مي کند.
محور: انديشه
زاويه ديد: اول شخص/ سوم شخص داناي کل
زمان روايت: گذشته
تأثير: تراژي کميک
دراماتيک: تعارض با خدا يا نيروي برتر
عنوان ماخذ: جوامع الحکايات
خلاصه فشرده: روزي، احنف قيس به مجلس معاويه مي رود. هرکسي درباره حضرت علي(ع) حرفي مي زند. احنف ساکت است. معاويه علت سکوت احنف را مي پرسد. احنف مي گويد که اگر راست بگويد، گرفتار عذاب معاويه مي شود و اگر دروغ بگويد، گرفتار عذاب الهي مي شود و به همين علت بايد ساکت بماند.

حکايت ششم: باب هفتم از قسم سوم
(جوامع الحکايات)
نويسنده: عوفي، سديدالدين محمد
مليت: ايراني
قالب: حکايت يا روايت
نوع: مذهبي \ حکمي \ اخلاقي
موضوع: فرمانبري \ رستگاري \ دروغ
سبک: نثر فني
زمان - مکان: صدر اسلام ـ عربستان
ايده: مردي که با دروغ نگفتن، از بسياري از گناهان مبرا ميشود.
محور: عمل/ انديشه
زاويه ديد: اول شخص/ سوم شخص داناي کل
زمان روايت: گذشته
تاثير: تراژي کميک
عنوان ماخذ: جوامع الحکايات
خلاصه فشرده: مردي از حضرت علي(ع) تقاضا مي کند که او را از يکي از گناهاني که به نظر او مهم است، منع کند. حضرت از مرد مي خواهد که هرگز دروغ نگويد. مرد از ميخانه اي مي گذرد و تصميم مي گيرد شراب بخورد، اما فوراً با خود مي انديشد که اگر حضرت علي(ع) از او حقيقت را بپرسد نمي تواند دروغ بگويد و از تصميم خود منصرف مي شود. پس از مدتي مرد هوس زنا مي کند، اما به علت آنکه قسم خورده است دروغ نگويد، از آن گناه نيز صرف نظر مي کند. روزي مرد به ديدن حضرت مي رود و به او مي گويد که تازه متوجه شده که دروغ منشأ تمام گناهان است.

حکايت هفتم: اميرالمومنين علي(ع) و سيرت پاک او
نويسنده: سعدي شيرازي، مصلح الدين
قالب: حکايت يا روايت
نوع: آموزشي - تربيتي \ اخلاقي
موضوع: تواضع - فروتني - خضوع
سبک: عراقي
زمان-مکان: دوران صدر اسلام، 40 هجري قمري ـ عربستان
ايده:     حضرت علي به سبب تواضع، به اشتباه خود اعتراف ميکند.
محور: شخصيت
زاويه ديد: اول شخص/ سوم شخص داناي کل
زمان روايت: گذشته
تاثير: تراژي کميک
ناشر: خوارزمي
تاريخ نشر: 1359 ه. ش
محل نشر: تهران
عنوان ماخذ: بوستان
خلاصه فشرده: شخصي مشکل خود را با حضرت علي در ميان مي گذارد. حضرت علي به آن مرد جوابي مي گويد. شخص دیگری که در مجلس حضور دارد جواب حضرت علي را نمي پذيرد و اجازه مي خواهد پاسخ ديگري به مرد بدهد. حضرت علي اجازه مي دهد. مرد پاسخ خوبي به مشکل گرفتار مي دهد. حضرت علي قبول مي کند که پاسخ مرد حاضر در انجمن، بهتر از پاسخ خودش است و بدون تکبر آن جواب را می پذیرد.

حکایت هشتم: در ذکر بعضي از کلمات قدسيه و تصرفات لطيفه حضرت امير(ع)
در ذکر بعضي از نکات شريفه و حکايات لطيفه ائمه
نويسنده: فخرالدين صفي، علي بن حسين
مليت: ايراني
قالب: حکايت يا روايت
نوع: مذهبي \ حکمي
موضوع: عدالت \ قضاوت - داوري
سبک: نثر مرسل
زمان- مکان: قرن اول هجري قمري ـ عربستان، کوفه
ايده: دو مرد، شخصي را مهمان غذاي خود مي کنند، آن شخص براي غذايي که مي خورد هشت درهم مي پردازد. ميان آن دو بر سر تقسيم پولها نزاعي درمي گيرد و براي قضاوت به نزد علي(ع) مي آيند.
محور: شخصيت
زاويه ديد: سوم شخص داناي کل
زمان روايت: گذشته
تاثير: تراژي کميک
دراماتيک: مقابله با جاه طلبي يا زياده خواهي
ناشر: اقبال
تاريخ نشر: 1346 هـ.ش
محل نشر: تهران
عنوان ماخذ: لطايف الطوايف
خلاصه فشرده: در زمان خلافت علي(ع)، شخصي با دو مسلمان هم غذا مي شود و در برابر آنچه خورده است، هشت درهم مي پردازد. يکي از آن دو مرد که پنج نان داشته است، پنج درهم برمي دارد، اما ديگري به سه درهم در برابر سه قرص نان خود راضي نيست. بنابراين براي قضاوت به نزد حضرت امير مي روند و علي(ع) با محاسباتی دقیق براي ايشان توضيح مي دهد که به آن مرد دوم فقط يک درهم مي رسد نه سه درهم

حکایت نهم: در مزاح و مطايبه صحابه در حضور آن حضرت
در بيان استحباب مزاح و ذکر بعضي از مطايبات حضرت پيغمبر با وصي خود(ع) و اولاد و اصحاب
نويسنده: فخرالدين صفي، علي بن حسين
مليت: ايراني
قالب: حکايت يا روايت
نوع: مذهبي \ طنز
سبک: نثر مرسل
زمان - مکان: قرن اول هجري قمري ـ عربستان
ايده: حضرت علي(ع) با يکي از صحابه رسول(ص)، که در حال نماز خواندن است، مزاح مي کند.
محور: انديشه
زاويه ديد: سوم شخص داناي کل
زمان روايت: گذشته
تاثير: کميک
ناشر: اقبال
تاريخ نشر: 1346 ه.ش
محل نشر: تهران
عنوان ماخذ: لطايف الطوايف
خلاصه فشرده: حضرت علي(ع) که نه کوتاه قد است و نه بلند قد، روزي در مسجد نماز مي خواند که يکي از صحابه برای مطایبه کفشهاي او را بر بالاي ستون مسجد مي گذارد و خود مشغول نماز خواندن در کنار همان ستون مي شود. علي(ع) در هنگام برداشتن کفشها، ستون را بلند مي کند و روي لباس مرد که در حال تشهد خواندن است مي گذارد تا او نتواند بلند شود.
 
حکایت دهم: در ذکر بعضي از کلمات قدسيه و تصرفات لطيفه حضرت امير(ع)
در ذکر بعضي از نکات شريفه و حکايات لطيفه ائمه
نويسنده: فخرالدين صفي، علي بن حسين
مليت: ايراني
قالب: حکايت يا روايت
نوع: مذهبي \ طنز
موضوع: مجازات \ گناه
سبک: نثر مرسل
زمان - مکان: قرن اول هجري قمري ـ عربستان
ايده:دو نفر براي آزمودن علي(ع) براي قضاوت به نزد او مي آيند و او با درايت آنان را مجاب مي کند.
محور: شخصيت
زاويه ديد: سوم شخص داناي کل
زمان روايت: گذشته
تاثير: تراژي کميک
دراماتيک: آزمون
ناشر: اقبال
تاريخ نشر: 1346 هـ.ش
محل نشر: تهران
عنوان ماخذ: لطايف الطوايف
خلاصه فشرده: دو نفر براي آزمودن اميرالمومنين علي(ع) به نزد او مي روند. يکي از آنان مي گويد شخص همراهش ديشب با انديشيدن به مادر او محتلم شده است و حکم خدا را در اين باره از حضرت علي(ع) مي پرسد. حضرت با درايت مي فرمايد که او بايد سايه آن مرد را حد بزند.*